Şeker Hastalığı (Diyabet) ve Göz Sağlığı

Şeker hastalığı (diyabet), vücudun insülin üretiminde veya kullanımında sorun yaşaması sonucu kan şekeri seviyelerinin anormal derecede yüksek olması durumu olarak tanımlanır. Diyabetin göz sağlığı üzerindeki etkileri oldukça ciddidir çünkü uzun süre yüksek kan şekeri seviyeleri, gözdeki damarlar ve sinirler üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Diyabetik göz hastalıkları, gözde kalıcı hasarlara ve görme kaybına yol açabilir.

Diyabetin Göz Sağlığına Etkileri

Diyabetin göz üzerindeki etkileri genellikle kan şekerinin uzun süre yüksek seviyelerde seyretmesiyle başlar. Bunun sonucunda gözdeki damarlar hasar görebilir, retina (gözün iç kısmındaki ışığa duyarlı dokular) etkilenebilir ve diğer göz yapılarında sorunlar oluşabilir. En yaygın diyabetle ilişkili göz hastalıkları şunlardır:

1. Diyabetik Retinopati

Diyabetik retinopati, diyabetin en yaygın göz komplikasyonlarından biridir. Yüksek kan şekeri seviyeleri, retinadaki küçük kan damarlarının hasar görmesine ve kanama, sıvı sızması gibi problemlerin ortaya çıkmasına neden olur.

  • İlerleyen Aşamalar:

    • Damar Tıkanması (Proliferatif Diyabetik Retinopati): Gözdeki damarlar tıkanır ve retinanın oksijen almasını engeller. Bu durum yeni damarların oluşmasına yol açabilir, ancak bu damarlar genellikle zayıf ve kırılgandır, kanamaya neden olabilir.
    • Makula Ödemi: Retinanın merkezi bölgesi olan makula, sıvı birikmesi nedeniyle şişer ve görme keskinliği düşer.

  • Belirtiler:

    • Görme bulanıklığı
    • Görme kaybı
    • Gözde yüzen noktalar veya ışık parlamaları

  • Tedavi: Diyabetik retinopati erken evrede tespit edilirse, tedaviyle görme kaybı engellenebilir. Tedavi yöntemleri arasında lazer tedavisi, göz içi enjeksiyonlar ve cerrahi müdahaleler yer alır.

2. Katarakt

Diyabetli bireylerde katarakt daha erken yaşlarda gelişebilir. Katarakt, göz merceğinin saydamlığını kaybedip bulanıklaşması sonucu görme kaybına yol açar. Yüksek kan şekeri seviyeleri, mercekteki proteinlerin yapısının bozulmasına neden olarak kataraktın oluşumunu hızlandırabilir.

  • Belirtiler:

    • Görme bulanıklığı
    • Işığa karşı hassasiyet
    • Renklerin soluk görünmesi
    • Gece görüşünde bozulma

  • Tedavi: Katarakt tedavisi genellikle cerrahi müdahale ile gerçekleştirilir. Mercek, cerrahi olarak alınır ve yerine yapay bir mercek takılır.

3. Glokom

Glokom, göz içi basıncının yüksek olmasıyla karakterize edilen bir grup göz hastalığıdır. Bu durum, göz sinirine zarar vererek kalıcı görme kaybına neden olabilir. Diyabet, glokom riskini artırabilir çünkü diyabetik bireylerin göz içi basıncını düzenleyen mekanizmaları bozulmuş olabilir.

  • Belirtiler:

    • Gözde ağrı veya basınç hissi
    • Görme alanında daralma
    • Gözde bulanıklık veya görme kaybı

  • Tedavi: Glokom tedavisi, göz içi basıncını düşürmeye yönelik ilaçlar veya cerrahi müdahalelerle yapılabilir. Diyabetli bireylerde, glokom tedavisinin kan şekeriyle uyumlu olması önemlidir.

4. Makula Dejenerasyonu

Makula dejenerasyonu, retina üzerindeki merkezi görmeyi sağlayan bölgenin zarar görmesiyle ortaya çıkar. Diyabetli bireylerde, özellikle diyabetik retinopati ve makula ödemi nedeniyle makula dejenerasyonu riski artabilir. Bu durum, görme alanında merkezi kayıplara yol açar.

  • Belirtiler:

    • Merkezi görme kaybı
    • Görme bulanıklığı
    • Renkli ve keskin objeleri net görememe

  • Tedavi: Makula dejenerasyonunun tedavisi, genellikle retina uzmanları tarafından yapılan göz içi enjeksiyonlar ve lazer tedavisi ile yapılabilir.

Diyabetin Göz Sağlığını Korumak İçin Alınacak Önlemler

Diyabetli bireylerin göz sağlığını korumak için aşağıdaki önlemleri alması önemlidir:

  1. Kan Şekerini Kontrol Etmek:
    Kan şekeri seviyelerini düzenli olarak kontrol etmek, göz sağlığı açısından çok önemlidir. Yüksek kan şekeri seviyeleri, gözdeki damarlar ve sinirlerin hasar görmesine yol açar.

  2. Düzenli Göz Muayeneleri:
    Diyabetli bireyler, yılda en az bir kez göz doktoruna giderek retina taraması ve diğer göz sağlığı kontrollerini yaptırmalıdır. Erken teşhis, göz hastalıklarının tedavi edilmesinde önemli bir rol oynar.

  3. Yüksek Tansiyonun Kontrolü:
    Yüksek tansiyon da diyabetin etkilerini kötüleştirebilir. Kan basıncının düzenlenmesi, göz sağlığını korumak için önemlidir.

  4. Sağlıklı Yaşam Tarzı:
    Düzenli egzersiz, sağlıklı bir diyet ve sigarayı bırakmak, diyabetin komplikasyonlarının önlenmesine yardımcı olabilir.